Styczeń
Poradnik Działkowca > Kalendarz prac ogrodowych
Porady ogrodnicze na styczeń
● Kiedy odkryć, kiedy odsłonić? Pogoda skłania nas do takich refleksji. Po krótkim ochłodzeniu, znów mamy jesienną aurę. Pamiętajmy jednak, że nie powinniśmy rozgarniać kopczyków, ani zdejmować materiałów chroniących górną część rośliny podczas zimowych ociepleń i okresów odwilży. Znajomość zasad okrywania/odsłaniania roślin pomoże im przetrwać zimę w dobrej kondycji.
Styczeń w ogrodzie to czas aby pobielić pnie drzew owocowych
● Podlewamy zimozielone W słoneczne dni zimozielone rośliny wyparowują dużo wody i nie mogą pobrać jej z zamarzniętej ziemi. Podlewamy je w dni bezmroźne i osłaniamy stroiszem i włókniną. Jeśli tego nie zrobimy, do wiosny uschną!
● Dokarmiamy ptaki Przez całą zimę dokarmiamy ptaki przylatujące do ogrodu. Pamiętajmy, że są one naszymi sprzymierzeńcami w walce ze szkodnikami. Pokarm – najczęściej nasiona zbóż, traw, słonecznika, kasze, pokruszone pieczywo, należy wykładać w tych samych miejscach, gdyż ptaki przyzwyczajają się do miejsc dokarmiania.
● Rośliny doniczkowe Podlewamy je oszczędniej, przestajemy nawozić, przenosimy bliżej okna, systematycznie wycieramy z kurzu. Aby zwiększyć wilgotność powietrza, doniczki ustawiamy na podstawce z wodą. Wietrząc pokój pamiętajmy, aby zimne powietrze nie owiewało roślin. Mimo to może zdarzyć się, że rośliny zaczną zrzucać liście, pokryją się plamami lub oklei je watowata lub lepka substancja.
● Wysiewamy byliny Jeśli chcemy przygotować własną rozsadę bylin takich jak np. ciemiernik biały, orliki, dzwonki, jeżówki, pierwiosnki, trytomy, ich nasiona wysiewamy już teraz do skrzynek z podłożem. Pojemniki ustawiamy następnie na zewnątrz, aby niska temperatura pobudziła nasiona do kiełkowania. Po około 6 tygodniach przenosimy je do pomieszczenia o temperaturze 12°C. Przykrywamy folią lub szybą, regularnie zraszamy i wietrzymy. Po ok. 4 tygodniach rośliny są gotowe do pikowania.
● Pomysł na… uprawę w skrzyniach To nowy, wygodny i elegancki sposób uprawy roślin – warzyw, ziół, kwiatów. Sprawdzi się na małych działkach lub na tarasach i balkonach. Jest polecany również dla osób z niepełnosprawnością ruchową i dla małych dzieci.
● Egzotyka w mieszkaniu Wystarczy spełnić kilka podstawowych wymagań, aby corocznie cieszyć się cytrusami z własnego drzewka. Podstawą jest zapewnienie odpowiedniego dostępu do światła. Nie bez znaczenia są także umiejętne podlewanie i nawożenie oraz zapewnienie roślinom okresu spoczynku.
● Dobre, bo… własne Coraz modniejsza staje się uprawa własnych krzewów i drzew owocowych. Dzięki temu mamy na działce to, co nam smakuje, a dodatkowo – pewność, że jest to zdrowe. Styczniowy „Mój Ogródek” doradzi, jakie odmiany drzew i krzewów owocowych wybrać do ogrodu aby były smaczne, plenne i co najważniejsze – odporne lub tolerancyjne na choroby. (dzięki temu będą zdrowsze i tańsze w uprawie!).
● Sadzonki krzewów owocowych To dobry czas na przygotowanie sadzonek zdrewniałych np. z porzeczek. Z pędów rocznych tniemy sadzonki długości ok. 20 cm (najlepsze są dolne odcinki pędów). Wierzchołkową część wyrzucamy gdyż nie jest dostatecznie zdrewniała. Sadzonki wiążemy w pęczki i dołujemy w wilgotnym pisku w piwnicy. Optymalna temperatura przechowywania wynosi 2–4°C.
● Bielenie drzew Duże wahania temperatur pomiędzy słonecznym dniem a mroźną nocą mogą spowodować uszkodzenia kory i drewna drzew owocowych, zwłaszcza od strony południowej. Aby zapobiec powstawaniu uszkodzeń mrozowych (podłużne pęknięcia i rany zgorzelinowe) należy na początku stycznia pokryć pnie białą warstwą wapna, która odbija nagrzewające je promienie słoneczne. Najbardziej narażone na pękanie kory oraz powstawanie ran zgorzelinowych są drzewa o wysokich pniach. Do bielenia używamy wapna palonego rozpuszczonego w wodzie (2 kg wapna/10 l wody). Dodatek gliny do przygotowanej mieszaniny zapobiega szybkiemu spłukiwaniu przez deszcz wapna nałożonego na pnie drzew. Jeżeli wapno zostanie zmyte, zabieg należy powtórzyć. Bielenie wykonujemy w bezchmurny i suchy dzień, aby warstwa wapna mogła szybko wyschnąć. Pamiętajmy, że zabieg nie zwalcza szkodników, a wykonany wiosną (w marcu), nie ma już żadnego znaczenia.
● Ścinamy zrazy Z myślą o wiosennym szczepieniu drzewek owocowych ścinamy roczne, zdrowe, silne pędy wybranych odmian. Zrazy zebrane w pęczki i podpisane przechowujemy w temperaturze 2–4°C, umieszczone do 1/3 długości w wilgotnym piasku, trocinach lub torfie. Można je też zadołować (po wcześniejszym owinięciu w szmatkę) po północnej stronie altany, gdzie w dobrej formie dotrwają do wiosny. Miejsce to oznaczamy, aby wiosną można było je bez trudu odnaleźć.
● Oprysk na kędzierzawkę Jeśli zima jest łagodna i występują dłużej trwające ocieplenia, konieczne jest opryskanie brzoskwiń i nektaryn przeciwko kędzierzawości liści brzoskwini. Drzewa te wcześnie rozpoczynają wegetację, a pierwszym sygnałem do oprysku jest nabrzmiewanie pąków i rozchylanie się łusek okrywających pąki. W tej fazie rozwoju dochodzi już do pierwszych infekcji. Oprysk drzew Miedzianem 50 WP w stężeniu 1% przeprowadza się w dzień bez opadów, przy temperaturze powyżej 5ºC. Drzewa należy opryskiwać bardzo dokładnie.
● Przed cięciem Warto zrobić przegląd narzędzi do cięcia drzew i krzewów. Sekatory i piłki trzeba naostrzyć, tak aby przystępując do cięcia prześwietlającego pracę można było wykonać sprawnie, a powierzchnie ran były gładkie, co przyspiesza ich proces gojenia.
● Kiedy ciąć? Często już w styczniu podczas dłużej trwających ociepleń, niektórzy działkowcy przystępują do cięcia drzew owocowych. Niestety, nie jest to odpowiedni termin na przeprowadzenie tego zabiegu. Często bowiem po okresie ocieplenia w lutym nadchodzą mrozy, a wtedy u odmian jabłoni o mniejszej wytrzymałości na mróz (np. Szampion, Jonagold, Koksa Pomarańczowa) oraz takich gatunków jak: brzoskwinie, morele i czereśnie, dochodzi do uszkodzeń mrozowych tkanek w okolicach ran po wyciętych pędach i konarach. W skrajnych przypadkach – przy dużych spadkach temperatury może to skutkować znacznymi uszkodzeniami mrozowymi prześwietlonych drzew, a w konsekwencji słabszym ich wzrostem i plonowaniem. Cięcie drzew owocowych należy odłożyć do przedwiośnia. Natomiast w końcu stycznia, podczas ciepłych i pogodnych dni (oraz przy optymistycznych prognozach pogody) można prześwietlać krzewy agrestu, porzeczek czerwonych, białych i jagody kamczackiej.
● Ochrona przez zwierzyną Jeżeli nie zdążyliśmy tego zrobić w grudniu –zabezpieczamy zwłaszcza młode drzewka owocowe przed uszkodzeniami przez gryzonie i zające. Na pnie drzewek zakładamy plastikowe osłony, owijamy je kartonem lub słomą. Tam gdzie szkody wyrządzają inne zwierzęta można zawieszać opakowane w folię perforowaną mydełka toaletowe lub smarować pnie drzewek odstraszającymi preparatami, np. Pellacol 10 PA (należy go stosować 2-3 razy). Jeśli zauważymy na pniu ogryzienia kory rany należy niezwłocznie zasmarować Funabenem Plus 03 PA, co chroni odsłonięte drewno przed wysychaniem i pękaniem.
● Profilaktyka Przeglądamy korony drzew i usuwamy zmumifikowane owoce oraz pędy z objawami zrakowaceń. Ograniczymy tak źródła zarodników chorób grzybowych. Porażone owoce trzeba usunąć z działki lub głęboko zakopać.
● Bomba witaminowa Kiełki warzywne można tanio wyprodukować samemu. Są one źródłem substancji odżywczych, w tym związków prozdrowotnych. Mogą być składnikiem prawie każdej potrawy. Warto je jeść, zwłaszcza na przedwiośniu bo są tanim i zdrowym uzupełnieniem diety. W sprzedaży są specjalne zestawy nasion przeznaczonych na kiełki oraz niedrogie kiełkowniki.
● Nasiona W styczniu rozpoczynamy przygotowania do wiosennych prac w ogrodzie. Zaczynamy zaopatrywać się w nasiona warzyw i kwiatów jednorocznych. Najlepiej kupować odmiany warzyw odporne lub tolerancyjne na choroby, np. pomidory tolerancyjne na zarazę ziemniaka: Atol, Cherrola F1, Lancet, Malinowy Henryka F1, Poranek; ogórki tolerancyjne na mączniaka rzekomego: Aladyn F1, Atlas F1, Bolko F1, Parys F1;, fasolę odporną na antraknozę i bakteriozę obwódkową fasoli: Bona, Furora, Laura, Tara.